TEKST: Dr Marek Bomba

 Na terenie Nadleśnictwa Barycz występuje liczna populacja jelenia szlachetnego. Nazwą jeleń szlachetny (Cervus elaphus) określany jest gatunek należący do rodziny Jeleniwate (Cervidae), podrzędu Przeżuwacze (Ruminantia), rzędu Parzystokopytne (Artiodactyla). Sezon rozrodu tego gatunku zwierząt przypada jesienią w okresie września i początku października i w języku łowieckim nosi nazwę rykowisko lub gody jeleni. Nazwa pochodzi od intensywnego ryczenia jeleni byków w okresie grzania się łań (osobniki żeńskie -samica) tj. w stadium oestrusu. Rozpoczęcie tego pięknego spektaklu przyrodniczego uzależnione jest zarówno od lokalnych populacji jeleni, jak i panujących warunków pogodowych. Największa intensywności rykowiska to chłodne, a nawet mroźne poranki i wieczory. W okresie poprzedzającym rykowisko następuję wzmożona produkcja testosteronu - hormonu męskiego mającego decydujący wpływ na aktywność rozrodczą, a także rozwijające się u byków drugorzędne cechy płciowe, jak: bujna grzywa, przyrost masy mięśni (zwłaszcza karku), aktywność gruczołów zapachowych produkujących tzw. feromony. Podczas rykowiska poroże jeleni jest w pełni ukształtowane i pozbawione scypułu, pełni funkcję obronną jak również do walki o samice podczas miłosnych zalotów. Jest odzwierciedleniem jakości osobniczej, kondycji zdrowotnej oraz warunków środowiskowych bytujących na danym terenie tych zwierząt np. lesistości, jakość gleb. Rykowisko trwa ok. miesiąca, łanie i byki odbywają gody, aby zachować ciągłość oraz wzrost populacji.  W czasie jesiennego misterium głos jeleni byków wydawany jest z różną siłą i w rozmaitej tonacji np. młody byk szukający łani, stary byk szukający łani, byk stadny – władca chmary, wyzywający do walki byki w podobnym wieku.  Jego moc i częstotliwość świadczą o wieku danego osobnika. Po zakończeniu rykowiska zapłodnione łanie na wiosnę oczekują na potomstwo, które przychodzi na świat po ok. 235 dniach ciąży. Natomiast jelenie byki wracają do swoich ostoi, gdzie intensywnie żerują by odzyskać swoją masę ciała utraconą podczas miłosnych igraszek. Rykowisko odbywa się co roku, ale za każdym razem  na nowo zachwyca.